Omgevingsbewust werken: communicatie in het hart van beleid

Het speelveld

Om omgevingsbewust te kunnen werken, moet je weten wat er in de omgeving speelt. Daar heb je een goede analyse voor nodig. Factor-C helpt om de actoren van een project in beeld te brengen. Actoren zijn alle betrokkenen of belanghebbenden die een rol spelen binnen het project. Dit kunnen omwonenden zijn of personen bij de gemeente, maar ook interne actoren als een raad van toezicht of projectleiders. Je brengt hen schematisch in beeld door onder andere uitgebreid stil te staan bij het Krachtenveld en de Ringen van Invloed. Daarvoor stel je jezelf de vragen: wat is het speelveld? Hoeven we deze actor slechts te informeren, of mag hij ook participeren, meedenken? Of straks zelfs meebepalen?

Nadat de invloed van alle actoren helder is, breng je de perspectieven en belangen in kaart. Hierbij vragen we ook aandacht voor ‘het stille midden’. Bijvoorbeeld de omwonenden die niet zichtbaar zijn op de bewonersbijeenkomsten, maar voor wie het project wel degelijk impact heeft. Hoe bereik je hen? En wat is hun perspectief?

Juiste verhaal, taal en vorm!

Wanneer je iedereen met hun belangen en perspectieven in kaart hebt, kan je starten met communiceren. Toch? Niet helemaal. Je schrijft eerst een zogenaamd ‘kernverhaal’. In dit verhaal zoek je echt de verbinding met de actor. Dat doe je door aan te sluiten bij zijn leefwereld, door eerlijk en transparant te zijn en in te spelen op verwachtingen. Een voorbeeld: een verkeerskundige vertelt graag over de technische inhoud, het wat en waarom. Een bewoner wil eerst weten wanneer de weg afgesloten is, voordat hij precies weet hoe en waarom de weg afgesloten wordt. Daarom begin je altijd met wat voor de ontvanger het belangrijkst is. Dat is de start van je communicatie. Zo kies je per actor de juiste taal, de juiste vorm én het juiste moment om te communiceren.

Factor-C biedt je focus

Het bijzondere aan Factor-C is dat de communicatieaanpak onderdeel is van het beleids- of projectvoorstel (en daarmee ook van de besluitvorming) en van de uitvoering. Geen communicatie óver het beleid, maar communicatie ín het beleid. Ofwel: een communicatief beleid.
Omgevingsbewust werken is per project anders. Het is maatwerk. Maar altijd geldt dat de stip aan de horizon cruciaal is. Vanuit welke maatschappelijk opgave is dit project tot stand gekomen? In welke fase van het project zit je? Welke actor speelt hier een grote rol? Is het belang bekend? Door steeds terug te grijpen naar de antwoorden op deze vragen, behoud je focus. En alleen dan kun je een duidelijke aanpak maken.

Factor-C maakt een hoop kansen zichtbaar binnen omgevingsbewust werken, maar geeft dus ook een hoop vragen om te beantwoorden. De basis van omgevingsbewust werken start dan ook met luisteren. Luisteren om te weten wat er speelt en daarop in te spelen. En zo communicatie in het hart van beleid, communicatief beleid, écht vorm te geven.